Na początku października bieżącego roku Sejm przyjął długo wyczekiwaną ustawę, która tworzyć ma ramy prawne dla tzw. „tarczy dla pogranicza”, czyli programu pomocowego dla przedsiębiorców z obszarów leżących przy granicy Polski z Białorusią, na których od września 2021 r. do czerwca 2022 r. obowiązywał czasowy zakaz przebywania.
Początkowo, na obszarach przygranicznych od 2 września 2021 r. przez 90 dni obowiązywał stan wyjątkowy i związany z nim zakaz przebywania. Stosownie do postanowień Konstytucji RP, został on jednak zniesiony z końcem listopada 2021 r. Jednak, z uwagi na nadal trwający kryzys migracyjny, rząd, na mocy rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji, zdecydował o zachowaniu zakazu przebywania w sferze nadgranicznej. Stan ten utrzymywał się do czerwca bieżącego roku i spowodował znaczne utrudnienia w działalności przedsiębiorców z tego obszaru.
Zgoda Komisji Europejskiej coraz bliżej
Ustawodawca, dostrzegając problemy podmiotów strefy przygranicznej, jesienią 2021 r. uchwalił ustawę o rekompensacie w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego, która została stosownie znowelizowania po przedłużeniu zakazu przebywania. Omawiana rekompensata stanowiła jednak pomoc de minimis i zgodnie z Rozporządzeniem 1407/2013 z 18 grudnia 2013 r. maksymalna jej kwota, przypadająca na jednego beneficjenta, wynosi 200 tys. euro w przeciągu trzech lat. Limit ten okazał się przeszkodą dla wielu podmiotów.
W związku z powyższym zaistniała potrzeba stworzenia nowego programu wsparcia, którym ma być właśnie „tarcza dla pogranicza”. Z uwagi jednak na fakt, że również ta forma to pomoc de minimis, do jej wprowadzenia potrzebna jest notyfikacja Komisji Europejskiej. Polega ona na oficjalnym przekazaniu organowi wykonawczemu UE projektu wsparcia wraz z niezbędnymi dla oceny zgodności pomocy publicznej z rynkiem wewnętrznym. Komisja, po otrzymaniu kompletu informacji i dokumentów, podejmuje decyzję w przedmiocie akceptacji takiego programu.
Z przekazywanych przez rząd informacji wynika, że rozmowy z Komisją Europejską są już w finalnej fazie i zgoda na nowy program wsparcia jest coraz bliżej.
Beneficjenci „tarczy dla pogranicza”
Z założenia, program pomocowy kierowany jest do przedsiębiorców działających na obszarach przygranicznych części województwa podlaskiego oraz województwa lubelskiego, które obejmują łącznie 183 miejscowości położone w 8 powiatach: siemiatyckim, hajnowskim, białostockim, sokólskim, augustowskim, sejneńskim, włodawskim oraz bialskim.
Dokładne zasady funkcjonowania programu nie są jeszcze znane, ale wydaje się, że będą one tożsame z tymi związanymi z wypłatą poprzednich rekompensat finansowych w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego jesienią zeszłego roku i obejmą ten sam krąg beneficjentów.
Zasady uzyskania wsparcia
Przed wejściem w życie ustawy nie jest pewne jak dokładnie wyglądać będą warunki uzyskania pomocy finansowej. Z dotychczasowych informacji wynika jednak, że we wniosku o wsparcie znaleźć się musi oznaczenie przedsiębiorcy, informacje o jego siedzibie oraz o wysokości wnioskowanego wsparcia wraz z numerem konta do wpłaty. Dodatkowo, potrzebne będą dokumenty potwierdzające poniesioną stratę oraz oświadczenie przedsiębiorcy wymagane do ustalenia możliwości objęcia pomocą.
O udzieleniu wsparcia decydował będzie wojewoda. Organ administracji rządowej będzie miał 30 dni od dnia złożenia wniosku na wydanie ostatecznej i prawomocnej decyzji w sprawie wsparcia finansowego. Zostanie on również uprawniony do weryfikacji złożonego wniosku i przeprowadzenia w tym celu kontroli lub jej zlecenia. Następnie kopie wydanych decyzji wojewodowie przekazywać będą w ciągu 7 dni do Polskiego Funduszu Rozwoju, który w terminie kolejnych 7 dni wypłacał będzie wsparcie.
