SENT, czyli System Elektronicznego Nadzoru Transportu jest narzędziem organów skarbowych służącym do kontroli obrotu tzw. towarami wrażliwymi. Podmioty wysyłające, odbierające i przesyłające niektóre towary muszą dokonać zgłoszenia przewozu do elektronicznego rejestru SENT oraz jego uzupełniania i aktualizacji.
W systemie SENT monitorowany jest: przewóz i obrót towarami rozpoczynający się i kończący się na terytorium Polski oraz poza terytorium Polski, przewóz i obrót towarami rozpoczynający się i kończący się poza terytorium Polski, przewóz towarów rozpoczynający się poza terytorium Polski i kończący się na terytorium Polski.
Ustawodawca przewiduje również przypadki, w których przewóz nie podlega monitorowaniu, nawet wtedy gdy przesyłka zawiera „towary wrażliwe’’. Są to następujące sytuacje:
- przesyłki przewożone przez operatorów pocztowych w paczkach pocztowych;
- przesyłki objęte procedurą celną tranzytu, składowania, odprawy czasowej, przetwarzania lub wywozu, powrotnym wywozem;
- przesyłki przemieszczane w procedurze zawieszenia poboru akcyzy z zastosowaniem systemu EMCS;
- przewóz towarów dokonywany środkami transportu, używanymi przez określone organy państwowe m.in. Policję, Straż Graniczną, ABW.
Jeżeli jednak przewóz jest dokonywany w inny sposób, a przewozi się towary podlegające pod ustawę oraz rozporządzenia – należy obligatoryjnie spełnić formalne obowiązki. Pojawia się natomiast pytanie czym tak właściwie są towary wrażliwe. Za tzw. towary wrażliwe uznaje się m.in:
- alkohol etylowy skażony,
- alkohol etylowy nieskażony o całkowitej mocy 80% lub więcej,
- wyroby zawierające w składzie alkohol etylowy (np. rozpuszczalniki),
- susz tytoniowy,
- taśmy formujące i bibułki papierosowe,
- paliwa silnikowe, paliwa opałowe, preparaty smarowe i oleje,
- oleje i tłuszcze roślinne.
Zgłoszenia nie wymagają towary w ilościach nie większych niż 500 Litrów bądź 500 kilogramów. Ponadto, jeśli towar wrażliwy przewożony jest w opakowaniach jednostkowych nieprzekraczających określonych wartości w wykazie towarów objętych systemem monitorowanie np. w przypadku olejów i tłuszczy nie więcej niż 26 kilogramów lub 26 litrów, transportowanie również nie wymaga zgłoszenia. Jeżeli natomiast przewozimy jakiś towar wrażliwy większej wadze niż określona w powyżej wskazanym wykazie należy dokonać zgłoszenia. W celu rejestracji zgłoszenia dotyczącego przewozu towarów wrażliwych, należy na stronie PUESC (Platforma Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych) zajrzeć do usługi e-Przewóz, znajdującej się wewnątrz wcześniej wspomnianej platformy. Oczywiście złożona dokumentacja musi odzwierciedlać stan rzeczywisty- czyli to ile i co faktycznie jest przewożone. Jest to niezbędne, ponieważ w przyszłości istnieje możliwość ewentualnej kontroli podatkowej.
Kto i kiedy jest odpowiedzialny za wypełnianie obowiązków wynikających z systemu SENT?
Zarówno przedsiębiorcy, czyli osoby wysyłające dane towary, jak i przewoźnicy – odpowiedzialni za transport muszą spełnić wiele obowiązków wynikających z systemu SENT. W przypadku transportu z Polski do innego kraju UE (wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów), eksportu i transakcji krajowych – podmiot wysyłający jest obowiązany, przed rozpoczęciem przewozu towaru:
- przesłać do systemu SENT zgłoszenie przewozu,
- uzyskać numer referencyjny dla tego zgłoszenia,
- przekazać numer referencyjny przewoźnikowi.
Co w przypadku gdy sytuacja wymaga aktualizacji, uzupełnienia? Wtedy obowiązek ten spoczywa na przewoźniku. Musi on uzupełnić zgłoszenie przed rozpoczęciem przewozu towaru, między innymi informacjami o środku transportu, swojej licencji, planowanej dacie zakończenia przewozu, miejscu dostawy towaru (dane wskazane w ustawie). Przy wewnąrzwspólnotowym nabyciu towarów (np. nabycie z Niemiec do Polski) lub imporcie (nabycie z Chin do Polski) – podmiot odbierający musi przed rozpoczęciem przewozu na terytorium kraju przesłać zgłoszenie do systemu SENT, uzyskać numer referencyjny dla tego zgłoszenia, przekazać numer referencyjny przewoźnikowi.
Wysokie kary za niespełnianie obowiązków ustawowych
W przypadku stwierdzenia, że transportowany towar nie odpowiada towarowi wskazanemu w zgłoszeniu, na podmiot odpowiedzialny za wskazanie tych danych nakłada się karę pieniężną:
- w przypadku podmiotu odbierającego – w wysokości 46% różnicy wartości brutto towaru zgłoszonego i towaru rzeczywiście przewożonego podlegającego obowiązkowi zgłoszenia, nie niższej jednak niż 20 000 zł,
- w przypadku przewoźnika – w wysokości 20 000 zł.
Naczelnik urzędu celno-skarbowego może wezwać podmiot uczestniczący w przewozie do przedstawienia środka transportu w określonym czasie i miejscu, celem przeprowadzenia czynności kontrolnych. Podmiot odbierający ma obowiązek przekazać wezwanie przewoźnikowi. Za nieprzedstawienie środka transportu do kontroli lub nieprzekazanie wezwania obowiązuje kara pieniężna w wysokości 20 000 zł. Przewoźnik jest obowiązany dostarczyć wrażliwe towary konkretnie do miejsca docelowego wskazanego w zgłoszeniu. Za niespełnienie tego obowiązku również są przewidziane wysokie kary w wysokości 100 000 zł.
Organy podatkowe niestety nakładają kary nawet za drobne przewinienia i naruszenia przepisów dotyczących systemu SENT, co może być bardzo dotkliwe szczególnie dla przewoźników.
Nasze doświadczenie wskazuje jednak, iż w przypadkach przewinień mniejszej wagi, bazując na zasadzie proporcjonalności, wynikającej z regulacji unijnych, istnieje możliwość znacznego
obniżenia lub w ogóle anulowania kary. Skutecznie pomogliśmy przedsiębiorcom w wielu takich sprawach.
Lokalizator GPS
System SENT korzysta z danych geolokalizacyjnych i wymaga dostępu do lokalizatora. Oznacza to, że w każdym pojeździe, którym realizowany jest przewóz towarów wrażliwych, musi znajdować się urządzenie GPS. Przewoźnicy z branży TSL są zobligowani do wbudowania lokalizatora w samochód ciężarowy. Można to robić z wykorzystaniem aplikacji mobilnej e-TOLL PL, która jest bezpłatna. Kierujący ma obowiązek uruchomić lokalizator GPS przed rozpoczęciem przewozu i wyłączyć po jego zakończeniu. Ponadto przejazd powinien zostać zatrzymany w przypadku trwającej dłużej niż godzinę niesprawności urządzenia przekazującego dane geolokalizacyjne. Jeżeli w trakcie kontroli stwierdzone zostanie niedopełnienie przez kierującego obowiązku włączenia bądź wyłączenia lokalizatora albo niezatrzymania się w czasie jego awarii, kierujący podlega karze grzywny w wysokości od 5500 do 7500 zł.
Podsumowanie:
Celem ustalenia czy dany przewóz podlega elektronicznemu nadzorowi, na początku należy ustalić czy przewozi się towary podlegające pod obowiązki ustawowe, czyli wymienione wcześniej tzw. towary wrażliwe. Następnie należy sprawdzić czy waga jest na tyle duża, że podlega pod obowiązek raportowania. Istnieje też możliwość zwolnienia z tego obowiązku przy konkretnych rodzajach przesyłek np. przewożonych przez operatorów pocztowych w paczkach pocztowych. Jeżeli kwestia przedmiotu przewozu, waga oraz sposób przewozu nie pozwalają na uchylenie się od systemu SENT- obligatoryjnie trzeba spełnić wcześniej wymienione obowiązki.
Obecne kary pieniężne mogą być bardzo dotkliwe – w szczególności dla przedsiębiorców, którzy dopiero rozpoczynają swoją działalność gospodarczą.